Şema Terapi Nedir

Şema Terapi Nedir?

Şema terapi, bireyin geçmiş deneyimlerinin bugünkü duygusal zorluklara nasıl etki ettiğini anlamak ve bu etkileri değiştirmek için kullanılan bir terapi yaklaşımıdır. Bu terapi türü, Aaron T. Beck'in bilişsel terapi ve Jeffrey E. Young'ın şema terapisi yaklaşımlarının birleşimi olarak ortaya çıkmıştır.

Şema terapi, bireyin çocukluk döneminde oluşan ve kişinin düşünce, duygu ve davranışlarını etkileyen "şemalar" olarak adlandırılan kalıpları keşfetmeyi hedefler. Bu şemalar, kişinin kendine dair inançları, başkalarına karşı tutumları ve dünyayı algılama biçimini şekillendirir. Şemalar, genellikle olumsuz ve zararlıdır ve bireyin sağlıklı bir şekilde işlev görmesini engeller.

Şema terapisi, bireyin bu olumsuz şemalarını fark etmesini ve bunları değiştirmesini sağlamak için çeşitli teknikler kullanır. Terapist, bireyin geçmiş deneyimlerini ve bu deneyimlerin nasıl şemalar oluşturduğunu anlamak için detaylı bir şekilde geçmişe dönük çalışma yapar. Bireyin çocukluk döneminde yaşadığı travmalar, aile ilişkileri ve diğer önemli deneyimler üzerinde durulur.

Şema terapisi, bireyin olumsuz şemalarını değiştirmek için çeşitli teknikler sunar. Bunlar arasında bilişsel yeniden yapılandırma, duygusal düzenleme, davranışsal deneyler ve şema odaklı görevler yer alır. Birey, terapi sürecinde bu teknikleri kullanarak olumsuz Şema terapinin temel amacı, bireylerin çocukluklarından gelen olumsuz inançlarını ve duygusal kalıplarını keşfetmelerine ve bunları olumlu ve sağlıklı düşüncelerle değiştirmelerine yardımcı olmaktır.

Şema Terapinin Temel İlkeleri

Şema terapisi, belirli temel ilkeler etrafında şekillenmektedir. Bu ilkeler, bireylerin duygusal zorluklarını anlamalarına ve üstesinden gelmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır:

1. Şema Kavramı
Şema terapisi, bireylerin çocukluk döneminde edindikleri temel inançlar ve duygusal kalıpların, yetişkin yaşamlarında duygusal sorunlara yol açabileceğini öne sürer. Bu şemalar, genellikle olumsuz inançlar ve kendine dair algıları içerir.

Çocukluk dönemi, bireylerin kişiliklerinin temellerinin atıldığı ve temel inançların oluştuğu bir dönemdir. Bu dönemde yaşanan deneyimler, bireylerin kendileri hakkında olumlu veya olumsuz inançlar geliştirmelerine neden olabilir. Örneğin, bir çocuk sürekli olarak eleştirildiğinde, kendine dair olumsuz bir inanç geliştirebilir ve "Ben değersizim" gibi bir şemaya sahip olabilir.

Bu şemalar, yetişkin yaşamlarında da etkisini sürdürebilir. Örneğin, bir birey "Ben değersizim" şemasına sahipse, kendini sürekli olarak değersiz hissedebilir ve bu da düşük özgüven, depresyon veya ilişki sorunları gibi duygusal sorunlara yol açabilir. Ayrıca, bu şemalar, bireylerin kendilerini ve dünyayı algılamalarını da etkileyebilir. Örneğin, bir birey "Ben değersizim" şemasına sahipse, başarılı bir işi bile kendine yeterince değerli hissetmeden geçiştirebilir veya başarısızlık durumlarında aşırı tepkiler verebilir.

Şema terapisi, bu olumsuz inançları ve duygusal kalıpları fark etmeyi ve değiştirmeyi hedefler. Terapistler, bireylerin bu şemalarını tanımalarına ve onlarla başa çıkmalarına yardımc

2. Duygusal İhtiyaçlar
Şema terapisi, bireylerin duygusal ihtiyaçlarını anlamayı ve bu ihtiyaçları karşılamayı hedefleyen bir terapi yaklaşımıdır. İnsanların duygusal ihtiyaçları, sevgi, kabul, değer görme, güven, bağımsızlık gibi temel insan ihtiyaçlarıdır. Bu ihtiyaçlar, bireyin sağlıklı bir şekilde gelişmesi ve duygusal refahının korunması için önemlidir.

Ancak, bazı durumlarda bu duygusal ihtiyaçlar yeterince karşılanmaz veya yanlış bir şekilde karşılanır. Örneğin, çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar, aile içi iletişim sorunları, duygusal ihmal veya istismar gibi faktörler, bireyin duygusal ihtiyaçlarının karşılanmasını engelleyebilir. Bu durumda, bireyin duygusal ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturduğu şemalar, sağlıklı bir şekilde gelişemez ve duygusal sorunlara yol açabilir.

Şema terapisi, bu yanlış veya eksik şemaların farkına varmayı ve değiştirmeyi hedefler. Terapi sürecinde, bireyin duygusal ihtiyaçlarını anlaması, bu ihtiyaçları karşılamak için sağlıklı şemalar oluşturması ve yanlış şemaları değiştirmesi teşvik edilir. Bu süreçte, terapist bireye destek olur, duygusal ihtiyaçlarını anlamasına yardımcı olur ve sağlıklı şemaların gelişmesini sağlar.

Şema terapisi, bireyin duygusal sorunlarını anlamak ve çözmek için çeşitli teknikler kullanır. Bu teknikler arasında bilişsel yeniden yapılandır

3. Terapi İlişkisi
Şema terapisi, güvenli ve destekleyici bir terapi ilişkisi kurmayı önemser. Terapist, bireyin duygusal ihtiyaçlarını anlamada ve karşılamada rol oynar.

4. Davranışsal Deneyimler
Şema terapisi, bireylerin şemalarını fark etmelerini ve değiştirmelerini sağlayacak davranışsal deneyimler üzerine odaklanır. Bireyler, eski kalıplar yerine daha sağlıklı davranışlar geliştirebilir.

Şema Terapinin Süreci

Şema terapisi genellikle belirli aşamalardan oluşur:

1. Değerlendirme
Terapi süreci, bireyin geçmişi, yaşam deneyimleri ve duygusal zorlukları hakkında detaylı bir değerlendirme ile başlar.

2. Şema Tanımlama
Birey, kendi şemalarını ve bu şemaların nasıl ortaya çıktığını anlamak için terapistle birlikte çalışır.

3. Farkındalık Oluşturma
Birey, günlük yaşamda şemalarını nasıl fark edebileceğini ve nasıl tepki verebileceğini öğrenir.

4. Değişim Çalışması
Birey, olumsuz şemalarını değiştirmek ve daha sağlıklı davranışlar geliştirmek için terapistle birlikte çalışır.

Şema terapide ne yapılır?

Şema terapisi, bilişsel davranışçı terapinin bir türüdür ve özellikle derinlemesine ve uzun süreli duygusal problemleri ele almada etkilidir. Şema terapisi, bireylerin çocukluktan gelen duygusal ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçların nasıl şekillendiğini anlamayı amaçlar. Terapi, bu duygusal ihtiyaçların karşılanmamasının bilişsel çarpıtmalara ve olumsuz duygusal kalıplara yol açabileceğini öne sürer.

İşte şema terapisinin temel bileşenleri:

Şemaların Tanımlanması: Şemalar, derinlemesine köklü inanç ve duygusal kalıplardır. Şema terapisi, kişinin bu şemaları tanımasına ve anlamasına yardımcı olur. Çocukluk dönemindeki deneyimlerin nasıl bu şemaları şekillendirdiği anlaşılmaya çalışılır.
Şemaların Anlaşılması: Terapist, bireyin geçmişteki deneyimlerini ve bu deneyimlerin nasıl duygusal ihtiyaçları etkilediğini anlamak için çalışır. Bu sayede bireyin neden bilişsel çarpıtmaları ve olumsuz duygusal tepkileri yaşadığını anlaması sağlanır.
Şemaların Değiştirilmesi: Şema terapisi, olumsuz duygusal kalıpları değiştirmek ve daha sağlıklı bilişsel ve duygusal tepkiler geliştirmek için çeşitli teknikleri içerir. Bu teknikler, şemaları sorgulamayı, yeniden yapılandırmayı ve daha olumlu düşünce kalıplarını güçlendirmeyi içerebilir.
İhtiyaçların Karşılanması: Terapi, bireyin çocukluk döneminde karşılanmayan duygusal ihtiyaçlarını fark etmesine ve bu ihtiyaçları daha sağlıklı yollarla karşılamayı öğrenmesine yardımcı olur. Bu, daha sağlıklı ilişkiler kurma ve olumlu duygusal deneyimler yaşama becerilerini içerir.
Ev Ödevleri ve Pratik: Birey, terapi oturumları dışında da şema terapisi tekniklerini kullanarak pratik yapar. Ev ödevleri, yeni davranışları ve düşünce kalıplarını günlük yaşamda uygulamayı içerebilir.
Şema terapisi genellikle daha uzun vadeli bir yaklaşımdır ve kişinin derinlemesine içsel çalışma yapmasını gerektirir. Bu terapi türü, kronik duygusal problemlerle başa çıkmada etkili olabilir ve kişinin daha sağlıklı bir benlik algısı ve duygusal denge geliştirmesine yardımcı olabilir.

Şema Terapi Modlar Nedir?

Şema terapi, bireyin duygusal ve bilişsel deneyimlerini anlamak ve yönetmek için kullanılan bir terapi yaklaşımıdır. Şema terapisi, bireylerin içsel dünyalarını daha iyi anlamalarına yardımcı olmak için farklı "modlar" veya içsel durumlar kavramını kullanır. Bu modlar, bireyin duygusal tepkilerini, düşünce kalıplarını ve davranışlarını açıklamak ve yönetmek için kullanılır. İşte şema terapide kullanılan bazı yaygın modlar:

Çocuk Modu: Bu mod, bireyin içsel çocuk benliğini temsil eder. Kişi bu modda iken, çocukluk döneminden gelen duygusal ihtiyaçlar, korkular ve arzular ön plana çıkabilir. Bu mod, bazen savunmasızlık, öfke veya üzüntü gibi duygusal tepkileri tetikleyebilir.
Ebeveyn Modu: Ebeveyn modu, bireyin içsel ebeveyn benliğini temsil eder. Bu modda kişi, kendi kendini eleştiren, zorlayan veya koruyan içsel bir ebeveyn rolü üstlenebilir. Bu mod, bireyin olumsuz bilişsel çarpıtmalarını ve kendine karşı sert eleştirilerini tetikleyebilir.
Yetişkin Modu: Yetişkin modu, bireyin gerçekçi düşünme, problem çözme ve mantıklı davranışlarını temsil eder. Bu mod, diğer modlar arasında denge kurmada ve daha sağlıklı tepkiler geliştirmede yardımcı olabilir.
Ölümcül Modu: Bu mod, bireyin içsel eleştiri ve kendine zarar verme düşüncelerini içerir. Kişi bu moddayken, kendi kendini cezalandırmak veya zarar vermek gibi olumsuz düşünceler ve davranışlar sergileyebilir.
Tutku Modu: Tutku modu, aşırı duygusal tepkileri ve zevkleri temsil eder. Kişi bu modda iken, aşırı coşkulu veya dürtüsel davranışlar gösterebilir.
Şema terapisi, bu farklı içsel modları tanımak, anlamak ve dengelemek için bireylere yardımcı olur. Terapi süreci, modların farkındalığını artırmayı, olumsuz modları tanımlamayı ve daha sağlıklı tepkiler geliştirmeyi içerir. Modlar arasında denge kurma ve daha uyumlu bir içsel dünya oluşturma, şema terapisinin hedeflerinden biridir.