Erteleme Davranışı

Erteleme davranışı insanların şuan ki planlarını sebepsiz yere erteleyerek günlük hayatlarında sıklıkla sergiledikleri bir davranıştır. Bu durumda olan bireyler olayı önemsiz görerek çeşitli bahaneler kullanırlar sebebe bağlı olarak ya son anda yaparlar ya da hiç yapmazlar. Planlarının son anda yapılması da erteleme davranışı bağlamında değerlendirilebilir. 

Erteleyici bir kişinin eylemleri ve davranışları olumsuz olma eğilimindedir ve kişi işini bitirmeme eğilimindedir.Ertelemenin sadece davranışsal değil aynı zamanda bilişsel ve duyusal işlevleri de içeren karmaşık bir yapıyasahip olduğu tespit edilmiştir.
Günümüz toplumunda yaygın olan erteleme, sosyal ilişkileri olumsuz etkileyen ve bireyin günlük yaşamınıaksatan psikolojik bir durumdur. İşi zamanında bitirmek yerine ertelediğimiz için bir işi bitirme zamanıyaklaştıkça öfke, kaygı ve stres sorunları artar. Ek olarak, erteleyen bireyler depresif belirtiler, depresyon,şiddetli kaygı ve fizyolojik bozukluklar yaşayabilirler. Hayal kırıklığı, umutsuzluk ve özgüven sorunlarıkaçınılmazdır. Bu durum erteleyen ancak yine de eyleme geçmeye devam eden bireylerde kronik ertelemedavranışına dönüşmektedir. 

Erteleme Davranışı Neden Olur ?

Ertelemenin temelleri bireysel nedenlere dayanmaktadır. Başarısızlık korkusu, iç çatışma, mükemmeliyetçikişilik yapısı, yapılacak iş için bir program belirleyememe, işle ilgili duygu ve düşünceler erteleme davranışınakatkıda bulunur. Yapmanız gereken işler kişide kaygıya neden oluyor veya olumsuz duyguları tetikliyorsa buduyguları yönetememek de ertelemede etken olabilir. Erteleme bu nedenle sadece bir zaman yönetimi sorunudeğil, bilişsel, duygusal ve davranışsal yönleri olan bir süreçtir. Süreci ve ertelemenin nedenini anlamak davranışla başa çıkmayı kolaylaştırır. Bu durum yönetilemez ise kronik erteleme durumunda, depresyon,suçluluk ve düşük benlik saygısı arasında bir ilişki vardır.

Buna ek olarak ;

·      Kişinin yapması gerekenleri tam ve eksiksiz yapma isteğinden kaynaklanan erteleme davranışının temelnedenlerinden biri de mükemmelliyetçi kişilik yapısıdır.

·      Otoriter ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar ebeveynlerini memnun etmek için iç dünyalarınıkeşfedemezler ve yetişkinliklerinde bilinçsiz bir tepki olarak erteleme davranışı sergileyebilirler. İşebaşlamadan önce ebeveynin eleştirel düşüncesi içselleştirildiği için bu ertelemeye dönüşür.

·      Bireyde sürekli görülen erteleme davranışı kişinin yeterli iç ve dış motivasyon kaynaklarının eksikliğidir.

·      Bireylerin kötü zaman yönetimi aynı zamanda işlerin ertelemesinin ana nedenlerinden biridir.
Bireylerdeki başarısızlık korkusu ve endişesinden dolayı bir kişinin işe başlamadan hemen önce geçkalmasına neden olur. Buradaki inanç "zaten bir işe yaramayacak" düşüncesidir.
Bireylerin kendisine dayatılan görev ve yükümlülükler yüzünden dikkatleri çok dağılabilir ve cesaretlerikırılmış ki onları erteliyorlar. 

Erteleme Davranışını Nasıl Kontrol Edebiliriz?

Erteleme ile başa çıkmak için önce durumu tanımalıyız. Öncelikle ertelediğiniz durumlara ve zamanlara dikkatetmelisiniz. Kendinize karşı dürüst olmak, tereddütlü olup olmadığınızı veya yapmak üzere olduğunuz şey içinbahaneler üretip üretmediğinizi anlamanın ilk yoludur. Sorumluluklarınızı ve yapmanız gerekenleri anladıktansonra aşağıdaki yöntemleri kullanabilirsiniz.
• Çalışmanızı daha küçük parçalara bölün. Büyük hedefler koymaktansa kendi başınıza yapabileceğiniz küçükişler üzerinde çalışarak güvenle ilerleyebilirsiniz.

• Ertelenen görevlerin ertelenme nedenini yazınız. Erteleme sebebiniz bir engel mi yoksa mazeret mi?

• Çalışmaya başlamadan önce dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırın.
• Belirli ve gerçekçi zaman dilimleri belirlemeye çalışın. Hem işinizi hem de zamanınızı yapılandırmanızhedeflerinize odaklanmanıza yardımcı olacaktır.

• Ne yapmak üzere olduğunuzu düşünürken vücudunuzun nasıl değiştiğini izleyin. Vücudunuz gergin veyarahatsız hissediyorsa, önce gevşemeye odaklanın. Nefes egzersizleri yapabilirsiniz.
• Gerektiğinde hayır demeyi öğrenin. Potansiyelinizden fazlasını üstlenmemek için daha ilkini bitirmedensizden istenen ek görevlere hayır diyebilirsiniz.

• Yardım istemekten korkmayın. Ertelemelerinizi veya bahanelerinizi kabul etmeyenlerin desteğini alabilirsiniz.Destek almak, amacınızı düşünmek ve durumunuzu netleştirmek de kendinize verdiğiniz sözleri tutmanızayardımcı olabilir.
• Bir uzmanla konuşun ve duygularınızın, düşüncelerinizin ve hareketlerinizin farkına varın. 
• Her günün ardından hedefleri ve eylemleri yazın. Günün sonunda bitmiş işlerinizi görmek sizi motive ediyorolacaktır.

Ne Zaman Destek Alınmalı?

Kronik erteleme işi ve ilişkileri olumsuz etkileyebilir ve depresyon gibi ciddi ruh sağlığı sorunlarına yol açabilir. Depresyon ise ertelemeyi pekiştirerek bir kısır döngü yaratır. Bu nedenle hayatınız veya ilişkilerinizde uzman psikologlardan yardım alınız.