Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma, ağır ve yaşamı tehdit eden olaylara karşı verilen duygusal tepkidir.

Travma, doğrudan kişinin o travmatik olayı bizzat yaşaması dışında, başkalarının başına gelen travmatik olayın rahatsız edici detaylarına tanık olarak maruz kalmasıyla da yaşanabilir.

 

 Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Nedir?

Travma, ağır ve yaşamı tehdit eden olaylara karşı verilen duygusal tepkidir.Travma, doğrudan kişinin o travmatik olayı bizzat yaşaması dışında, başkalarının başına gelen travmatik olayın rahatsız edici detaylarına tanık olarak maruz kalmasıyla da yaşanabilir.  TSSB bireylerde 2-30 gün süren belirtiler için “akut stres bozukluğu”, 3 aydan az süren belirtiler için “akut”, 3 aydan uzun süren belirtiler ise “kronik” olarak adlandırılır.

 Travmaya yol açabilecek olaylar nelerdir?

Doğal afetler (deprem, sel, yangın)
İnsan eliyle yapılan travmalar (savaş, işkence, tecavüz)
Çocukların fiziksel istismarı
Kazalar (iş, trafik)
Beklenmedik ölümler
Ciddi-ölümcül hastalıklara yakalanma

 

TSSB'nin Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak TSSB belirtileri her insanda farklı şekillerde yaşanabilir.

Bu belirtileri aşağıda sıralayacak olursak:

Olayı Yeniden Yaşamak ( Hatırlama)

Travma yaşayan bireylerde günlük yaşamına devam ederken  travmayla ilgili istenmeyen anılar her an ortaya çıkabilir. Bazen o travmatik olayı anımsatacak ses, koku, görüntü gibi herhangi bir tetikleyici unsurlar buna sebep olur. Bazen de hiçbir durum yokken kişinin zihnine aniden gelebilir. Olay sanki gerçekten oluyormuş gibi hissedebilirler. Bu travmatik anıların canlanması kişide genellikle iç sıkıntısı, çarpıntı, terleme, titreme, nefes alamama gibi bedensel belirtiler yaşayarak sıkıntıya neden olabilir. Yaşanan bu duruma “flashback” (olayı tekrar tekrar yaşama) adı verilir. Bu durum gece rüyalarda da olabilir.

Travmayı Hatırlatan Uyaranlardan Kaçınma

TSSB'si olan kişiler travmatik olayı hatırlatacak ortam, kişi veya seslerden kaçınmaya çalışabilirler. Tehlikede hissedebilecekleri durumlar veya kalabalık yerler de kaçınmak istedikleri yerlerden olabilir. Travma ile ilgili aktivitelerden uzaklaşabilirler. Bu konuda düşünmek ve konuşmak istemedikleri için sürekli kendilerini meşgul etmeye çalışabilirler.

Olumsuz Ruh Hali ve Olumsuz Düşünme

TSSB'si olan kişiler eskisine oranla daha isteksiz, üzgün mutsuz hissedebilirler. Kendileri,

başkaları ve dünya hakkında olumsuz düşünebilirler. Dünyanın tehlikeli bir yer olduğu ve güvende olmadıklarına ilişkin düşünceleri, kendilerine dönük "Ben kötüyüm", "Haketmiyorum" gibi veya çevreye dönük suçlama düşünceleri artabilir. Diğerlerinden yabancılaşma veya ayrıklık hissi yaşayabilirler. Travmatik olaya ilişkin suçluluk, utanç , korku, öfke gibi duygularını daha yoğun hissedebilirler.

Aşırı Uyarılmışlık Belirtileri

TSSB'si olan kişiler gergin ve tetikte olabilirler. Uykuya dalmakta veya uykuyu sürdürmekte zorluk çekebilir, öfke patlamaları, huzursuzluk, dikkatsiz ve kendine zarar veren davranışlar, seslere aşırı irkilme tepkisi, konsantrasyon güçlüğü yaşayabilirler.

TSSB Nasıl Tedavi Edilir ?

 Travma sonrası stres bozukluğunun tedavisinde hem ilaçların hem de psikolojik tedavilerin yeri bulunmaktadır.Psikolojik tedaviler arasında etkili olduğu gösterilen tedavi türü ise bilişsel-davranışçı terapidir. Kişinin belirtilerinin sürmesine neden olan hatalı düşüncelerinin gerçekçi düşüncelerle değiştirilir. Ayrıca korku nedeniyle kaçındığı durumların üzerine gidilerek bu durumlarda yaşadığı korku azaltılır.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu, hem kişiye hem de çevresine büyük sıkıntı veren bir rahatsızlıktır. Bu konuda eğitim almış psikiyatr ve  psikoterapistlerin terapi uygulaması ile tedavisi mümkündür. TSSB tedavisi için hazır hissetmediğinizi düşünüyor olabilirsiniz. Travma hakkında düşünmek veya konuşmaktan kaçınmak bir TSSB belirtisi olabilir. Eğer belirtileriniz varsa hazır hissetmediğinizi düşünseniz dahi bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşerek bunu da ona belirtmenizde fayda olacaktır.